پیسه کنده نوعی نان برنجی مازندرانی است که ویژه مراسم ۱۲ آبان (لال شو) تهیه می‌شود. مراسم لال شو (شب سرخ) از جشن‌های آئینی و سنتی تیرگان است که در روستاهای مازندران برگزار می‌گردد.
کانال بانوان قائمشهر در اینستاگرام در مورد پیسه کنده نوشته:
«پیسه کنده یکی از شیرینی‌های سنتی مازندران است که در جشن‌ها و اعیاد، بخصوص در شب یلدا، درست می‌کنند.
مواد لازم
برنج ۱ پیمانه
شکر ۲ لیوان
گردو ۱ لیوان
کنجد ۱ لیوان
کره. ۵۰ گرم
آرد برنج بمقدار لازم حدود ۲ لیوان
طرز تهیه
گردو و کنجد را کمی تفت داده و کمی آسیاب می‌کنیم، به اندازه‌ای که زیاد خرد نشود.
آرد برنج را هم کمی تفت داده تا بوی خامی آرد گرفته شود.
برنج را با مقداری آب می‌پزیم تا دانه‌های برنج کمی باز شود، بعد کره را می‌ریزیم و بعد شکر را اضافه می‌کنیم.
وقتی آب آن بخار شد، کنجد و گردوی تفت داده و آسیاب شده را اضافه می‌کنیم. سپس کمی گلاب و دارچین هم می‌ریزیم.
وقتی آب آن کاملا بخار شد، این مواد را در سینی می‌ریزیم و صبر می‌کنیم تا حرارتش را از دست بدهد. سپس آرد برنج را کم کم اضافه کرده تا کمی سفت شود و در دست جمع شود.
بعد به اندازه مشت بچه برداشته، در دست گلوله می‌کنیم.
***
به پیسه کنده، پیس گنده و پیسه گندله هم می‌گویند.»
اینستاگرام کانال بانوان قائمشهر
instagram.com/qaemshahrbanoo
***
طرز تهیه پیسه گنده از اینستاگرام سوادکوه
«برنج رو مثل کته بپزین، وقتی دونه‌های برنج نرم شد، شکر رو اضافه کنین و هم بزنین، اجازه بدین تا خوب دم بیاد مثل پلو. وقتی خوب پخت، بریزین تو دیس و پخشش کنین تا خنک بشه، وقتی خنک شد روش کنجد و گردوی آسیاب شده و تفت داده شده بریزین، می تونین زیاد آسیابش نکنین و دونه های گردو بزرگ باشه، حالا اگه دوشاب خرمالو دارین هم می تونین بهش اضافه کنین. وقتی خوب همه رو با هم مخلوط کردین حالا با دستتون یا با قالب شکلش بدین و نوش جان کنین.»
اینستاگرام:
@motlagh.63 @savadkooh
***
تیرماه سیزده شو
در سیزدهم تیرماه طبری که در تقویم خورشیدی برابر با دوازدهم آبان ماه است، جشنی با قدمت بیش از سه هزار سال در مازندران برگزار می‌شود و در این شب انواع شیرینی‌ها، تنقلات و میوه‌ها همانند بشتزیک (تهیه شده از شیرۀ خرمالوی وحشی، مغز گردو، کنجد و شکر)، پیسه گنده (تهیه شده از مغز پودر شدۀ گردو، برنج، آرد برنج، شکر یا عسل) و همچنین میوه‌ها و تنقلاتی مانند انار، پرتقال، خربزه، هندوانه، ازگیل (کنس)، گندم برشته، کشمش، گردو، تخمه، شاهدانه، سنجد، حلوا و نخودچی تهیه و خورده می‌شود.
گفته شده که این روز سالروز حماسه معین کردن مرز ایران با تیر رها شده از کمان آرش کمانگیر می‌باشد.
لال شو
در چنین روزی، مردی به عنوان «لال» انتخاب می‌شود. در گذشته این شخص لباس کهنه و مندرسی می‌پوشید و یقه‌های کت را بالا آورده و کلاهش را بر سر می‌گذاشت و با کاه‌هایی که به صورت طناب درست می‌کردند، دور کمر، پاها و سرش را می‌بستند. ضمناً تارهای کاهی را که به سر بسته می‌شد، به طوری آویزان بود که صورتش را تقریباً می‌پوشاند.
این مراسم با رفتن گروه لال به خانه‌های دیگر و اضافه شدن بچه‌های هر خانه به دنبال این گروه و هم آواز شدن آنها با گروه لال تا آخرین خانۀ آن روستا ادامه داشت.
در غروب لال شو (تیرماه سیزه شو) افرادی که درختی از درختان آنها محصول نداده بود و یا محصول آن خوب نبود، با یک «تبر» و به همراه فرد دیگری به زیر آن درخت می‌رفتند و صاحب درخت با پشت تبر ضربه‌ای بر درخت می‌زد و به ظاهر قصد قطع کردن درخت را نشان می‌داد.
منبع: خبرگزاری ایسنا
